Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları makalemizdesiniz. İş veren çalışma koşullarına aykırı davranırsa işçi istifa ederek tazminat alabilir. Ücretin ödenmemesi, işçilere eşit davranılmaması, iş güvenliği tedbirlerine uyulmaması gibi sebeplerle işçi istifa ederek kıdem tazminatına hak kazanır. Kıdem tazminatı hem belirli süreli hem de belirsiz süreli olarak çalışanlara ödenir.
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları Nelerdir?
Kendi İsteğiyle İşten Ayrılan Tazminat Alma Şartları aşağıdaki listedeki gibidir:
- Askerlik Sebebi İle Kıdem Tazminatı
- Emeklilik Sebebi ile Kıdem Tazminatı
- Evlilik Sebebiyle Kıdem Tazminatı
- İşçinin Ölmesi Halinde Kıdem Tazminatı
- Sağlık Sorunları Sebebiyle Kıdem Tazminatı
- Can Güvenliği Sebebiyle Kıdem Tazminatı
- Cinsel Taciz Sebebiyle Kıdem Tazminatı
- Hakaret Sebebiyle Kıdem Tazminatı
- Ücretlerin Ödenmemesi Sebebiyle Kıdem Tazminatı
Askerlik Sebebi İle Kıdem Tazminatı
Erkek işçiler zorunlu askerlik hizmeti sebebi ile işten ayrılırlarsa ve çalışma süreleri 1 yıldan fazla ise kendilerine kıdem tazminatı ödenir. Bunun için işçinin istifa dilekçesinde zorunlu askerlik sebebi ile işten çıkmak istediğini açıklaması gerekir. Askerlik sebebi ile işten ayrıldıktan sonra askere gitmeyip de bir başka işte çalışan kişiye kıdem tazminatı ödenmez, ödenen tazminatın iade edilmesi gerekir. Askerlik sebebi ile işten ayrılan çalışanın ihbar öneli vermesi zorunlu değildir. Kanunda belirtilen ihbar önelinde bulunmadığı için kıdem tazminatında indirim yapılamaz.
Emeklilik Sebebi ile Kıdem Tazminatı
Emekli olma hakkı kazanmış olan bir işçi, eğer emeklilik sebebi ile işten ayrılırsa kendisine kıdem tazminatı ödenir. Öncelikle sigorta müdürlüğüne başvuru yapmalı ve emeklilik hakkı kazandığınızı gösterir resmi bir belge almalısınız. Aldığınız bu belge ile işverene, emeklilik sebebi ile işten ayrılmak istediğinizi bildirmelisiniz. Emeklilik sebebi ile istifa dilekçesi yazıp SGK’dan aldığınız belgeyi dilekçe ekinde işverene sunmalısınız.
Yaş şartını dışında emekli olma şartını sağlayan çalışanlar kendi isteği ile işten ayrılma durumunda kıdem tazminatına hak kazanırlar. Emekli olma sebebi ile işten ayrılıp kıdem tazminatı alan işçi, emekli olduktan hemen sonra başka bir yerde çalışmaya başlayabilir. Emeklilik sebebi ile işten ayrılıp kıdem tazminatı almak isteyen çalışanların istifa dilekçesinde ayrılma sebebini emeklilik olarak açıklaması faydalı olacaktır.
Evlilik Sebebiyle Kıdem Tazminatı
Evlilik sebebi ile kıdem tazminatı almak hakkı sadece kadın çalışanlara tanınmıştır. Erkek çalışanlar evlilik sebebi ile kıdem tazminatı alamazlar. Evlenen kadın nikah tarihinden itibaren eğer bir yıl içinde evlilik sebebi ile istifa ederse kendisine kıdem tazminatı ödenir.
Evlenen kadın işinden istifa ettikten sonra başka bir yerde çalışmaya başlamış olabilir. Kadın işçinin farklı bir yerde çalışmaya başlaması kıdem tazminatı ödenmesine engel değildir. Hileli olarak eşinden boşanıp yeniden evlenilmesi durumunda kıdem tazminatı ödenmez. Kıdem tazminatı ödenmesi için resmi nikahlı bir evlilik olmalıdır. Evlilik sebebi ile işten ayrılan kadın işçiye ihbar tazminatı ödenmez. İstifa eden kadın işçi dilekçesinde mutlaka evlilik sebebi ile işten ayrıldığını açıklamalıdır. İşe girdiği tarihte evli olan bir çalışanın iş sözleşmesini evlilik sebebi ile sonlandırması ve kıdem tazminatı alması mümkün değildir. Kadın işçinin eşinin tayin olması haklı fesih sebebi değildir.
İşçinin Ölmesi Halinde Kıdem Tazminatı
Kıdem tazminatına hak kazanan işçinin ölmesi halinde yasal mirasçılarına kıdem tazminatı ödenmelidir.
Sağlık Sorunları Sebebiyle Kıdem Tazminatı
Sağlık sorunları sebebiyle işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için tam teşekküllü devlet hastanesinden ya da üniversite hastanesinden sağlık kurulu raporu alması gerekir. Sağlık raporunda; işin niteliği, işçinin çalışma koşulları, yaptığı iş gözetilerek çalışmaya devam etmesi durumunda sağlığı ya da yaşamı için tehlike doğuracağı tespit edilmiş olmalıdır. Sağlık ve yaşam için tehlike arz etmesi halinde istifa eden işçiye kıdem tazminatı ödenmelidir.
Herhangi bir doktor raporu alınmaksızın sağlık sorunu sebebi ile istifa eden işçinin hastaneye sevk edilmesi gerekir. İşyerindeki çalışma koşullarının, işçinin hastalanmasında etkisinin olup olmadığı, işçiye koruyucu elbise verilip verilmediği, tedbir alınması durumunda hastalığın oluşup oluşmayacağı konusunda rapor alınmalıdır.
İş yerinde bulunan kimyasalların işlenmesi sonucu çalışma ortamında zehirli gazların çıkması ve iş veren tarafından da yeterli havalandırma sistemi yoksa ve bu sebeple de işçinin sağlığı bozulmuşsa; istifa ederek kıdem tazminatı alabilir. İşyerinin tozlu ve dumanlı olması karşısında, astım hastalığı olan bir işçinin çalışmaya devam etmesi durumunda sağlığı ve yaşamı için tehlike oluşturup oluşturmayacağı hususunda rapor alınmalıdır. Kişide bulunan hastalık ayakta çalışmasına engel oluyor ve sağlığının bozulmasına sebep oluyorsa işçi istifa ederek kıdem tazminatına hak kazanır.
Can Güvenliği Sebebiyle Kıdem Tazminatı
İş kazası yaşandıktan sonra da gereken iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alınmamış ise işçi istifa ederek kıdem tazminatını talep edebilir. Şoför olarak çalışan işçiye; tamir ve bakımları yapılmayan, muayenesi olmayan bir verilmesi durumunda can güvenliği sebebiyle işten ayrılabilir.
Cinsel Taciz Sebebiyle Kıdem Tazminatı
İşçiye karşı işveren ya da diğer işçiler cinsel tacizde bulunursa işçi istifa ederek kıdem tazminatını isteyebilir. Taciz diğer bir işçi tarafından gerçekleşmiş ise öncelikle işverene başvurulmalı ve gerekli önlemleri alması istenilmelidir. İşçiyi işyerine gelen bir müşteri de taciz edebilir. Böyle bir durumda işveren haberdar edilmeli ve işçiyi koruma yükümlülüğü kapsamında önlem alması istenmelidir.
Hakaret Sebebiyle Kıdem Tazminatı
İşverenin, işçiye ya da ailesine karşı hakaret edilmesi haklı fesih sebebi oluşturur. İşçi eğer işveren tarafından darp edilmiş ya da tehdit edilmiş ise istifa ederek kıdem tazminatını alabilir. Böyle bir durumla karşılaşan işçi 6 gün içinde işten ayrılmalıdır. Kendisine hakaret edilen işçi uzun süre çalıştıktan sonra bu sebebe dayanarak istifa ederse kendisine kıdem tazminatı ödenmez. İşveren tarafından fiziksel şiddet gören işçinin zaman kaybetmeden darp raporu alması gerekir. İşçilerden birinin diğerini darp etmesi durumunda saldırıda bulunan işçi tazminatsız olarak işten çıkarılmalıdır. Sadece kendisini savunmaya yönelik hareketlerde bulunan işçi ise işten çıkarılmamalıdır. Karşılıklı olarak kavga eden çalışanların ikisinin de işten çıkarılması gerekir. Birinin işten çıkarılıp diğerinin işten çıkarılmaması durumunda işten çıkardığı işçiye de kıdem tazminatı ödemek zorundadır.
Ücretlerin Ödenmemesi Sebebiyle Kıdem Tazminatı
Ücreti süresinde ve eksiksiz olarak ödenmeyen işçi bu sebeple istifa ederse kendisine kıdem tazminatı ödenmek zorundadır. Çalışanların yazılı onayı olmadan maaşlarından kesinti de yapılamaz.
Maaşın yanında fazla çalışma ücretinin, hafta tatili ücretini ya da bayramlarda yapılan çalışmalar için ek ödeme yapılmaması da size istifa etme hakkı tanır. İşverenin sigortaya işçinin ücretini daha düşük ücret üzerinden gösterip elden para vermesi durumunda da işçinin istifa hakkı vardır.
Ücreti ödenmediği sürece işçi istediği zaman istifa edebilir. Süresinde ödeme yapmayan İşveren ödeme yaptıktan sonra da istifa edebilirsiniz. Bu istifanın geçerli olabilmesi için ödemeden sonra en geç 6 iş günü içinde istifa etmelisiniz. Ücretinizin ödenmemesi sebebi ile istifa ettiğinizi bir dilekçe ile ya da noter ihtarı ile işverene bildirmeniz faydanıza olur.
İşyeri bir başka işverene devir edilse de kıdem tazminatı işçinin çalıştığı toplam süre üzerinden hesaplanır. İşçinin kıdem süresi her iki sürenin toplanması ile hesaplanır. İşçiye ödenecek kıdem tazminatı aldığı son ücret üzerinden hesaplanır. Eğer işçiye her ay sabit bir ücret ödenmiyorsa, hesaplama; son 12 ayda ödenen ücretlerin ortalaması üzerinden hesaplanır. İşçiye çalıştığı her bir yıl için 30 günlük brüt ücreti kadar kıdem tazminatı ödenir. Toplu iş sözleşmesi ile kıdem tazminatının her bir yıl için 45 günlük brüt ücret olarak ya da 60 günlük brüt ücret tutarı kadar ödeneceği kararlaştırılabilir. Ancak her bir yıl için işçiye ödenecek kıdem tazminatı tutarı, her altı ayda bir açıklanan kıdem tazminatı tavanından fazla olamaz.
Kıdem tazminatı hesaplanırken işçiye sürekli ve düzenli ödenen yol ve yemek ücretleri ile ikramiye, prim, bayram harçlığı ve sosyal yardım ücretleri brüt ücrete eklenir. İşçiye ödenecek kıdem tazminatından vergi kesintisi ya da sigorta kesintisi yapılmaz, sadece damga vergisi kesilir. Kıdem tazminatından binde 7,59 oranında damga vergisi kesilir.
İşverenin kıdem tazminatını tek seferde ve peşin olarak ödenmesi gerekir. Eğer taraflar anlaşırsa kıdem tazminatının taksitler halinde ödenmesi de kararlaştırılabilir. Süresinde ödenmeyen kıdem tazminatı için mevduata ödenen en yüksek faiz ödenmek zorundadır. Kıdem tazminatı için zaman aşımı süresi 5 yıldır. İş sözleşmesi son bulduktan sonra 5 yıl içinde dava açmanız gerekir.