Özgüleme nedir sorusunun cevabı miras hukukunda ve mal rejimi tasfiyesinde bulunmaktadır. Özgüleme, bir malvarlığı değerinin mülkiyetinin mirasçılardan birine bırakılmasıdır. Özgüleme kendiliğinden gerçekleşmez. Özgülemenin gerçekleşebilmesi için mahkeme kararına ihtiyaç vardır. Özgüleme mirasçının miras payına mahsuben yapılır.
Eşlerden birinin ölümü sonrasında, birlikte kullandıkları evin mülkiyetinin sağ kalan eşe özgülenmesi mümkündür. Bu özgülemeden ancak sağ kalan eş yararlanabilir. Ortak konutun alt soya ya da üst soya özgülenmesi mümkün değildir. Miras paylaşılmadığı sürece ortak konutun özgülenmesi mahkemeden talep edilebilir. Miras hukuku mirasçılar arasında bir eşitlik öngörmesine rağmen aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesi bunun istisnalarından biridir. Aile konutunun sağ kalan eşe özgülenmesindeki amaç; sağ kalan eşin önceki hayat şartlarına uygun yaşamasını sağlamaktır. Mahkeme tarafından özgüleme kararı verilmesi sonrasında tapu sağ kalan eş adına kayıt ettirilir.
Miras Hissesinin Özgülenmesi
Sağ kalan eşin miras payına karşılık birlikte yaşanılan konutun özgülenmesi Türk Medeni Kanununun 652 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Mahkeme tarafından özgülemeye karar verilebilmesi için aile konutunun ölen eş adına kayıtlı olması gerekir. Eşlerin birlikte yaşadıkları konut eğer bir başkasına ait ise bu taşınmaz için özgüleme talebinde bulunulamaz. Eğer eşlerin birlikte kullandıkları birden fazla ev varsa, özgüleme talebi ancak bir tanesi için mümkündür. Birden fazla konutun hep birlikte özgülenmesi talebi mahkeme tarafından reddedilecektir. Eşler zaman zaman iş ve seyahat sebebi ile farklı konutları kullanmış da olabilirler. Eşler yazları ayrı kışları ayrı bir konutu kullanıyor olsalar da özgüleme talebi ancak evlerden biri için kullanılmalıdır. Özgüleme sonucu aile konutunun mülkiyeti sağ kalan eşe ait olur. Haklı sebeplerin varlığı halinde konut üzerinde intifa hakkı kurulmasına da karar verilebilir.
Mal Rejimi Tasfiyesi Alacağına Karşılık Özgüleme
Mal rejimi tasfiyesi alacağı için de aile konutunun özgülenmesi mümkündür.